نویسنده: حسين حاجي زاده

در سرماي ملايم و دلچسب يك روز پاييزي، سمت آفتابروي كوچه نشسته و همانطور كه زير لب با خود آوازي را زمزمه مي‌كند، مشغول ساختن يك #پالان است. مرا كه مي‌بيند خوشحال مي‌شود و مي‌گويد: «خوب موقعي آمدي، بيا عكس بگير كه بعد از من #پالاني در #وادقان ساخته نخواهد شد.»

اوسّا[١] #محمد_دنياديده، كه آوازه‌ي مهارتش در روستاهاي كاشان پيچيده، آخرين كسي است كه در وادقان به حرفه #پالان_دوزي اشتغال دارد و درست مي‌گويد كه بعد از او ديگر كسي در وادقان #پالاني نخواهد ساخت. زيرا با ورود موتور و ماشين به زندگي روستايي، نقش #الاغ در كشاورزي و حمل بار و مسافر بسيار كمرنگ شده و از اينرو ديگر تقاضايي براي ساختن #پالان وجود ندارد.

در گذشته‌هاي نه چندان دور، اُلاغ در روستاها و شهرها نقش اساسي در كارهاي كشاورزي و حمل و نقل بار و مسافر داشته است. براي اينكه اُلاغ بتواند اين نقش را به راحتي انجام دهد وسيله‌اي وجود داشته به نام #پالان كه بر پشت اين حيوان قرار مي‌گرفته است. با اين وسيله هم الاغ زبان بسته، كمتر اذيت مي‌شده و هم شخص سواره راحت بوده است.

با توجه به فراواني و اهميت اُلاغ در سبك زندگي شهرها و روستاها در گذشته، تقاضا براي #پالان زياد بوده است. از اينرو عده‌اي به صورت حرفه‌اي به كار ساختن #پالان اشتغال داشته‌اند. به حرفه و شغلي كه در آن پالان ساخته مي‌شده، #پالان_دوزي و به شخصي كه در اين حرفه مهارت داشته، #پالان_دوز مي‌گفته‌اند. از جمله افرادي كه در وادقان به حرفه #پالان دوزي، اشتغال  داشته‌اند مي‌توان به مرحوم #حاجي_نجف_قلي_رضايي و #مشهدي_رحمت_الله_اسماعيلي اشاره كرد.

 حرفه #پالان_دوزي مانند بسياري از حرفه‌هاي ديگر مرتبط با زندگي روستايي در حال فراموشي است. اخيرا حرفه و شغل‌هايي از اين نوع، مورد توجه وزارت #ميراث_فرهنگي_و_گردشگري قرار گرفته است. اگر روزي #پالان_دوزي شغلي مثل صدها شغل ديگر بوده ولي امروزه هنر و مهارتِ اُوسا #محمد_دنياديده، ديگر يك شغل ساده نيست بلكه يك #ميراث_فرهنگي و يك #جاذبه_گردشگري قابل توجه براي يك روستا مانند #وادقان است.

 به دانشجويان و علاقمندان به كار #عروسك_سازي، به ويژه دانشجويان هنر پيشنهاد مي‌شود كه با راهنمايي اُوسّا  #محمد_دنياديده، پروژه توليد پالان در سايز #مينياتوري يا #عروسكي را شروع كنند. با اين پروژه، ساختن #پالان به عنوان يك اثر #ميراث_فرهنگي مستند سازي شده و دانش و مهارت آن نيز منتقل مي‌شود. از طرفي در صورت رعايت اصول كسب و كارهاي نوين، توليد #پالان_عروسكي مي‌تواند باعث ايجاد اشتغال و خلاء كاهش تقاضا براي #پالان_هاي اصلي را جبران كند.

كانونهايفرهنگي مي‌توانند براي بازديد علاقمندان به ويژه نوجوانان و جوانان از كارگاه #پالان_دوزي اُوسّا #محمد_دنياديده براي ايام #نوروز_امسال برنامه ريزي كنند. (البته به شرط مناسب شدن شرايط جامعه به خاطر ويروس #كرونا)

توضيحات بيشتر در مورد #پالان_دوزي را از زبان خود اُوسّا #محمد_دنياديده در فيلم پيوست (مشاهده فیلم) بشنويد. كنجكاوي ايشان در مورد اينترنت و فضاي مجازي هم شنيدني است. هنر ايشان را در صفحات اجتماعي خود مخصوصا #اينستاگرام به اشتراك بگذاريد تا سفارش‌هاي بيشتري براي ساختن #پالان داشته باشد و موجب رونق كسب و كارش شود. 

پي نوشت:————————————

▶️ [١]-#اُوسّا يا #اُوس، در #مردم_شناسي وادقان، لقب كسي است كه در حرفه‌اي داراي مهارت است. در حقيقت اين كلمه، گويش محلي كلمه #استاد مي‌باشد.

▶️ اين مطلب در حوزه مردم شناسي روستاي وادقان است كه نقص‌هاي آن با نظرات خوانندگان برطرف خواهد شد.

▶️سایت منتشر كننده اين مطلب، مسئوليتي در درستي يا نادرستي محتواي آن ندارد.