آثار انتظار

در خصوص اعتقاد به مهدويت و ظهور منجي جهاني دو نوع اثر را مي*توان بررسي کرد: اوّل آثار عملي که بر اين باور مترتّب است؛ يعني اگر به ظهور مهدي اعتقاد داشته باشيم، چه کار بايد بکنيم. اين همان بحث انتظار بود که در بخش پيشين گذشت. دسته دوم آثاري است که به لحاظ نظري و گرايشي بر اين اعتقاد مترتّب است که به اين لحاظ مي*تواند پاسخي ديگر به چرايي بحث انتظار باشد؛ يعني بايد منتظر بود؛ زيرا انتظار واقعي که شرحش در بخش قبل گذشت، اين آثار را در جان آدمي به ارمغان مي*آورد که اين*جا به برخي از مهم*ترين آن*ها اشاره مي*کنيم:
1. تحقّق خوف و رجاي معقول در تمام تلاش*هاي اجتماعي.
1 ـ 1. رجاي معقول (خوش*بيني به آينده بشر):
درباره آينده بشر نظرات مختلف است. برخي مي*گويند شر و فساد و بدبختي، لازمه لاينفک حيات بشري است و لذا زندگي بي*ارزش است و عاقلانه*ترين کارها خاتمه دادن به حيات و زندگي است.برخي هم معتقدند: بشر در اثر پيشرفت حيرت**آور تکنيک و ذخيره کردن انبارهاي وحشتناک وسايل تخريبي، به مرحله*اي رسيده که بيش از يک گام با گوري که با دست خود کنده فاصله ندارد؛ در حالي که در منظر ما، ريشه فسادها و تباهي*ها نقص روحي و معنوي انسان است. انسان هنوز دوره جواني و ناپختگي را طي مي*کند و خشم و شهوت بر او و عقلش حاکم است. انسان بالفطره در راه تکامل فکري و اخلاقي و معنوي پيش مي*رود. نه شر و فساد لازم لاينفک طبيعت بشر است و نه جبر تمدّن، فاجعه خودکشي دسته جمعي را پيش خواهد آورد؛ بلکه جريان مبارزه حقّ و باطل ادامه مي*يابد و جلو مي*رود تا آن*جا که در نهايت منجر به حکومت عدل حضرت مهدي (عج) خواهد شد و چنين نيست که زحمات اصلاحگران به سرانجام نرسد (مطهري، 1371: ص 59 و 60، و نيز 1372 الف: ص 58).
انسان در حالت عادي وقتي فراواني ظلم و فساد و غلبه ظاهري ظالمان را در جهان مي*بيند، گاه با خود مي*انديشد که آيا مي*توانيم در مقابل اين موج عظيم کاري از پيش ببريم و وعده ظهور به ما مي*گويد که همه کارهاي شما به سرانجام مي*رسد:
وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يرِثُهَا عِبَادِي الصَّالِحُونَ (انبيا (21): 105).
1 ـ 2. خوف معقول (اميد واهي نداشتن به تلاش*هاي خود): وعده منجي جهان در عين حال به ما مي*گويد که به تلاش*هاي خودتان في نفسه اميد نامحدود نداشته باشيد؛ يعني از خودتان انتظار نداشته باشيد که کلّ عالم را به تنهايي اصلاح کنيد. اقدامات شما شرط لازم براي اصلاح جهاني است؛ امّا شرط کافي نيست؛ يعني خلاصه جامعه بشري در سير تکاملي*اش از مهدي بي*نياز نخواهد بود .
2. توجّه به کيفيت به جاي توجّه به کميت: در تلاش*هاي اجتماعي آن*چه مهم است، تقويت فرهنگي و معنوي جبهه حق است که اين اقدام کيفي است، نه کمّي؛ يعني آن*چه مقدّمه ظهور است اين نيست که به لحاظ شناسنامه*اي تعداد مسلمانان يا شيعيان افزايش يابد؛ بلکه آن*چه اولويت بيش*تري دارد، اين است که انسان*ها تشنه حقيقت و عدالت شوند؛ پس تعداد ياران اوّليه و اصلي حضرت شايد کم باشد؛ امّا چنان*که گفتيم، به لحاظ کيفيت در زمره برترين انسان*هايند که هر يک مي*تواند انقلابي در جان*ها ايجاد کند. به تعبير يکي از بزرگان، ياران مهدي (عج) اشخاصي از سنخ امام خميني (ره) يا بالاتر از او خواهند بود. در واقع اين*که خوبان هم بايد به نهايت کار خود برسند، تاکيد مهمّي است بر اين*که بيش از کمّيت به کيفيت بايد انديشيد.
3. خروج از پارادايم*هاي رايج در تفکر غربي: دوره جديد، دوره سيطره فرهنگي جهان غرب بر عالم است و منتظر واقعي انساني است که تحت اين سيطره واقع نمي*شود. ما امروزه بسياري از سخنان، گرايش*ها، رفتارها و... را به گونه*اي تنظيم مي*کنيم که در جهان مدرن و با الگوهاي مدرن مقبوليت داشته باشد. از باب نمونه مي*توان به همين مسأله جهاني*شدن اشاره کرد؛ در حالي*که معتقد به ظهور مهدي، با معادلاتي رفتار مي*کند که در ظرف محدود معادلات دنيايي رايج در جهان مدرن نمي*گنجد؛ بدين سبب، تمام معادلات آن*ها را به راحتي به هم مي*ريزد که باز در اين زمينه, نگاهي به سيره زندگاني امام خميني (ره) مي*تواند عبرت آموز باشد.